De Japanse taal kent veel beleefdheidsvormen. Wij nemen genoegen met je en u, maar in het Japans gaat dat iets verder. Zo heb je informele spreektaal die je alleen tegen vrienden en familie gebruikt. Dan heb je nog “gewoon” Japans, wat formele vorm is. Daarbovenop heb je het zogenaamde keigo, wat heel formeel Japans is. Binnen deze vormen heb je ook nog eens verschillende beleefdheidsgradaties. Help! Hoe zie je het verschil?
Vooral als beginner kan het lastig zijn om onderscheid te maken tussen deze vormen. Hoe langer je Japans studeert hoe makkelijker het wordt om ze te onderscheiden. Grote kans dat je van elke vorm al wat weet, maar het nog niet door hebt.
Hoe langer hoe formeler
Over het algemeen geldt de regel: hoe langer de zin, hoe formeler het is. Uiteraard werkt het dus ook omgekeerd. Een korte zin is hoogstwaarschijnlijk informeel. Meer over de verschillende beleefdheidsvormen lees je in een eerdere blog: waarom je niet als een brutale puber moet spreken in het Japans.
Laten we naar een voorbeeld kijken, bijvoorbeeld hoe je jezelf voorstelt in het Japans. Nu is het een beetje een ongeschreven regel dat je je niet informeel voorstelt in Japan. Je kent de andere persoon immers nog niet als je je nog voor moet stellen. Je zeg dus eigenlijk altijd:
はじめまして、（私は）きなこです。 (hajimemashite, (watashi wa) kinako desu; aangenaam, ik ben Kinako.)
In dit geval kun je watashi wa weglaten omdat het duidelijk is dat jij het onderwerp van de zin bent. Als je natuurlijker wilt overkomen laat je het weg.
Als je deze zin informeel zou zeggen, dat wordt het dit:
はじめまして、きなこだ。 (hajimemashite, kinako da; aangenaam, ik ben Kinako.)
We zien hier dat de uitgang korter wordt: desu wordt da. Da is de informele vorm van desu. Dit heeft over het algemeen een wat mannelijke intonatie, vrouwen zullen het dus niet zo snel zo zeggen.
Willen we het formeler maken, dan zeggen we dit:
はじめまして、きなこでございます。(hajimemashite, kinako de gozaimasu; aangenaam, ik ben Kinako)
Je ziet dat de uitgang desu langer is geworden. Er staat nu de gozaimasu.
In alle drie de gevallen zeg je precies hetzelfde, alleen met een andere beleefdheidsvorm.
Vaak gebruik je de beleefdheidsvormen door elkaar zonder dat je het merkt. ありがとうございます (arigatou gozaimasu; bedankt) is een van die voorbeelden. Dit is een formele vorm om dankjewel te zeggen (pas op, je kunt geen arigatou desu zeggen). Je gebruikt het in het dagelijkse leven vaak, net zoals おはようございます (ohayou gozaimasu; goedemorgen). Dit zijn formele vormen maar zitten in de Japanse taal “gebakken”. Ook deze twee kun je informeler maken door ze in te korten. Als je alleen arigatou of ohayou gebruikt maak je het iets informeler.
Om onderscheid te maken de informele en formele vorm kun je deze regels hanteren:
- Hoe langer hoe formeler.
- Formele zinnen eindigen bijna altijd op desu of masu.
- Informele zinnen eindigen vaak op een andere uitgang met een u mof op da. Soms wordt de da ook weggelaten (vooral door vrouwen).
- 行きます(ikimasu; gaan; formeel) -> 行く (iku; gaan; informeel)
- 食べます(tabemasu; eten; formeel) -> 食べる (taberu; eten; informeel)
- 来ます (kimasu; komen; formeel) -> 来る (kuru; komen; informeel)
- 勉強します (benkyou shimasu; studeren; formeel) -> 勉強する (benkyou suru; studeren; informeel)
- Vaak plakken Japanners partikels zoals よ (yo) of ね (ne) achter hun zinnen om er een intonatie aan te geven. Haal deze weg en je ziet waar het werkwoord op eindigt.
- Een zin die op ください (kudasai; alsjeblieft) eindigt is formeel.
Om het Japans goed onder de knie te krijgen zul je zowel het informele als het formele Japans onder de knie moeten krijgen. Het hele beleefde Japans kun je voorlopig nog even achterwege laten. Je gebruikt de twee namelijk door elkaar. In de meeste gevallen bepaalt het einde van een zin of je beleefd of onbeleefd Japans spreekt.
学校へ行く前に、勉強します。 (gakkou e iku mae ni, benkyou shimasu; voordat ik naar school ga, studeer ik.)
Hier zien we de informele vorm 行く (iku; gaan), maar de zin eindigt op het formele 勉強します (benkyou shimasu; studeren). Dit maakt de zin dus formeel.
Denk jij dat onderstaande zinnen formele of infomeel zijn? Laat het weten in de reacties!
- 明日は土曜日です。 (ashita wa doyoubi desu; morgen is het zaterdag)
- 毎日学校へ行く。 (mainichi gakkou e iku; ik ga elke dag naar school)
- ネコはかわいいだよね。 (neko wa kawaii da yo ne; katten zijn schattig hè)
- これを食べてください。 (kore wo tabete kudasai; eet dit alsjeblieft)